Het gaat om delen. Juist nu.

Het delen van informatie verklaart voor een deel hoeveel vooruitgang er in de Nederlandse zeventiende eeuw kon worden gemaakt op het gebied van economie, kunst en wetenschap, vindt professor Michiel van Groesen in het nieuwe nummer van Zeemagazijn van Het Scheepvaartmuseum. Ook bestseller schrijver Yuval Noah Harari is een groot voorstander van delen. De mens vaart er wel bij ook al lijkt dingen onder de pet houden lucratiever te zijn. Hoe zit het echt?

"Virussen laten zich niet tegenhouden door grenzen tussen de landen, welke maatregelen je ook neemt."

Openheid naar de wereld is de enige manier waarmee we het in de toekomst gaan redden, zo zegt de bestseller schrijver en historicus Yuval Noah Harari. Het gaat volgens de Israëlische hoogleraar in de strijd tegen het Caronavirus over samenwerken en vertrouwen. Vertrouwen tussen landen, tussen regeringen en mensen. Het gaat ook om leiderschap, vindt Harari. Niemand volgt een leider die zegt: “Ik eerst.” De schrijver van de boeken Sapiens: een kleine geschiedenis van de mensheid (2011), Homo Deus: een kleine geschiedenis van de toekomst (2015) en 21 lessen voor de 21ste eeuw (2018) zegt verder dat je door isolatie epidemieën niet kunt bestrijden, je kunt ze in onze moderne wereld alleen vermijden door informatie. De enige grens die je moet trekken is niet tussen landen, maar tussen mensen en virussen. Die laten zich niet tegenhouden door grenzen tussen de landen, welke maatregelen je ook neemt. We leven niet meer in het Stenen Tijdperk, zegt Harari. Een bedreiging in Iran is dus een bedreiging van Israël en de rest van de wereld. Het gaat dus om mondiale solidariteit, elkaar economische helpen en het delen van informatie. Elke euro of dollar die je daaraan besteedt, betaalt zich terug. Harari is niet de enige die dit beweert, hoogleraar Zeegeschiedenis van de Universiteit van Leiden Michiel van Groesen suggereert dat die openheid ook belangrijk is geweest bij succes van de Hollandse zeventiende eeuw in het nieuwe nummer van Zeemagazijn van Het Scheepvaartmuseum.

"Nederlanders deelden alles wat ze meemaakten. En dat maakt ze ook heel modern."

Sinds het einde van de zestiende eeuw zijn Nederlanders zich gaan oriënteren op een wereld die zoveel groter bleek dan men kon vermoeden. In het interview met professor Michiel van Groesen in het nieuwe nummer van Zeemagazijn van Het Scheepvaartmuseum kunnen we lezen dat de Nederlanders alles deelden wat ze meemaakten. Vanuit Portugal en Spanje reisden ook vele duizenden matrozen naar exotische oorden, maar hun verhalen werden van hogerhand geheimgehouden, zo vertelt hoogleraar Zeegeschiedenis. Spaanse en Portugese overheden slaagden erin om informatie over hoe van je van A naar B vaart meer dan honderd jaar onder de pet te houden. Van Groesen: 'Heel gek was dat niet: routes naar verre oorden waren goud waard. Pas toen het de Haarlemse katholiek Jan Huygen van Linschoten was toegestaan met hen mee te varen, werd iets bekend van de zeereiservaringen van de Portugezen, via Van Linschotens Itinerario, in 1596 uitgegeven door Cornelisz Claesz. De Spanjaarden wilden hun verhalen ook liever onder de pet houden, maar slaagden daar minder in omdat zij veel buitenlanders in dienst hadden op hun schepen. Hun verhalen konden de Spanjaarden minder goed stilhouden. De Engelsen en de Fransen, die in dezelfde tijd als de Nederlanders de wereld gingen ontdekken, hielden ook meer controle op welke verhalen er mochten worden verteld. Maar de Nederlanders deelden alles wat ze meemaakten. En dat maakt ze ook heel modern.'

Het interview met hoogleraar Zeegeschiedenis van de Universiteit van Leiden Michiel van Groesen is een van de verhalen die ik heb mogen schrijven voor Zeemagazijn, het magazine van Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. Zie hier meer erover.